«Μα, κυρία, αφού δεν κάναμε μάθημα όλη τη χρονιά!», Νίκη Μουτίδου

αποσπάσματα

«Ένα σημαντικό όφελος που εντοπίζω εκ των υστέρων από την εφαρμογή του Προγράμματος στους μαθητές και τις μαθήτριές μου είναι η ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησής τους. Αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασίαόταν πρόκειται για μαθητικό πληθυσμό που εμφανίζει αδυναμία στη χρήση της ελληνικής γλώσσας. Το χαμηλό επίπεδο ελληνομάθειας και η αδυναμία σωστής χρήσης της γλώσσας έχει ως αποτέλεσμα μαθητές σιωπηλούς στην τάξη, παθητικούς, που συχνά ντρέπονται να εκφραστούν, από φόβο μήπως κάνουν λάθη και αντιμετωπίσουν την κοροϊδία των συμμαθητών τους και την απαξίωση του δασκάλου τους. Αποκτώντας, ωστόσο, αυτά τα παιδιά έναν συγκεκριμένο ρόλο μέσα σε μια ομάδα και έχοντας τη δυνατότητα να εκφραστούν εναλλακτικά και με άλλους τρόπους, όχι απαραίτητα με λέξεις, ξεπέρασαν σε μεγάλο βαθμό τη συστολή τους, πίστεψαν στον εαυτό τους, έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν να κάνουν, έγιναν από παθητικοί ενεργητικοί, κέρδισαν την εκτίμηση των συμμαθητών τους, γεγονός που αποτέλεσε τη βασική προϋπόθεση για τη βελτίωση της επίδοσής τους».

[…]

«Πολύ συχνά στις παιδαγωγικές συνεδριάσεις των συλλόγων διδασκόντων και στα πηγαδάκια των εκπαιδευτικών στο διάλειμμα ακούει κανείς φράσεις, όπως: «Στο τμήμα τάδε μόνο με τον Χ μπορείς να δουλέψεις, το επίπεδο είναι πολύ χαμηλό». Γενικά στο εκπαιδευτικό σύστημα, μέσα στο οποίο όλοι διαμορφωθήκαμε και διαμορφωνόμαστε, είναι κυρίαρχη η αντίθεση μεταξύ «καλού» και «κακού» μαθητή. Όπου «καλός μαθητής» είναι αυτός που «διαβάζει και προσπαθεί, και γι’ αυτό αποδίδει», ενώ «κακός μαθητής» αυτός που «δεν διαβάζει, δεν προσέχει, δεν προσπαθεί, και γι’ αυτό δεν καταφέρνει τίποτα». Και παραβλέπεται τελείως το γεγονός ότι η σχολική επίδοση ενός παιδιού εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες: κοινωνικούς, οικονομικούς, πολιτισμικούς. Κόντρα σ’ αυτή την κυρίαρχη νοοτροπία και αντίληψη, έγινε μια προσπάθεια να καλλιεργηθεί στα παιδιά η πεποίθηση ότι ο καθένας μπορεί να κάνει κάτι και κανείς δεν μπορεί να κάνει τα πάντα, ότι εκτός από τον δρόμο του ατομισμού και του ανταγωνισμού υπάρχει αυτός της συλλογικότητας, της ομαδικής δουλειάς και της αλληλοβοήθειας. Και, όπως προσπαθώ να πείσω τον εαυτό μου, μπορεί ο δρόμος για ένα «άλλο» σχολείο να είναι μακριά, αλλά πάντα έχει σημασία να περπατάμε προς τα κει».

...

Σενάριο Ελπινίκης Μουτίδου, Το ταξίδι στη λογοτεχνία: πραγματικότητα και ουτοπία (Β' Γυμνασίου)

Τριαντάφυλλα κι αγκάθια, Μαρία Αλεξίου

αποσπάσματα

«Όπως χαρακτηριστικά έλεγε ένας διετής μαθητής της τάξης μου λόγω μη ικανο-ποιητικής επίδοσης τόσο κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς όσο και στις εξετάσεις του Ιουνίου: «Βαριέμαι, κυρία!» Πως αλλιώς, αφού δεν κατανοούσε τα κείμενα! Πώς θα λειτουργούσε άραγε αυτή η καινοτομία; Και, καλά εγώ, οι μαθητές μου; Όμως τα παιδιά μου, όπως όλα τα παιδιά, χαιρετίζουν με ενθουσιασμό καθετί καινούργιο και, βέβαια, γίνονται και οι πιο αυστηροί κριτές του».

[…]

«Και σιγά σιγά, τα «μελισσάκια» μου, όπως συνηθίζω να αποκαλώ τους μαθητές μου, συμμετείχαν όλο και περισσότερο, όλο και πιο πολλά. Δεν άκουγες πια μόνο τους συνήθεις ύποπτους, τους κλασικά καλούς μαθητές. Αποκτούσαν φωνή και οι αφανείς μαθητές μου, αυτοί που συνήθως κρύβονται στη γωνία και δεν ακούς ποτέ τη φωνή τους, όχι γιατί δεν σε νοιάζει, αλλά γιατί δεν προλαβαίνεις, γιατί πρέπει να παραδώσεις, γιατί πόσοι πια να απαντήσουν στην ίδια ερώτηση που βάζεις για εργασία στο σπίτι;»

[…]

«Η πιλοτική εφαρμογή της λογοτεχνίας τελείωσε. Το ταξίδι τελείωσε, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Και ο απολογισμός του; Συνάντηση με πολύ ωραίους ανθρώπους, με τους οποίους νιώθω να ανήκουμε σε μια ιδιαίτερη κοινότητα, συμμετέχοντες όλοι σε κάτι ξεχωριστό. Οι βασικοί συμμέτοχοι, όμως, δεν είναι παρά τα παιδιά, οι μαθητές μας. Σ’ αυτούς τι να έμεινε; Ο καθένας σας μπορεί να εικάσει διάφορα. Εγώ απλώς θα σας πω ότι στο τμήμα με το οποίο δουλέψαμε δύο συνεχόμενα χρόνια, οι δέκα στους τριάντα τρεις μαθητές γράφουν ποιήματα και πεζά (τρεις και στα τουρκικά και στα ελληνικά). Μαθητές, σχολιάζουν, κατά περίπτωση, επικαλούμενοι στίχους του Καβάφη. Εξακολουθούν να αγαπούν τη λογοτεχνία και αρκετοί από αυτούς διαβάζουν βιβλία στον ελεύθερο χρόνο τους. Δύο ποιήματα μαθητών συμμετέχουν σε πανελλήνιο λογοτεχνικό διαγωνισμό εφηβικού διηγήματος και ποίησης».

...

Σενάριο Μαρίας Αλεξίου, Στάσεις ζωής στα ποιητικά κείμενα: Όσο μπορείς του Κ. Π. Καβάφη (Γ' Γυμνασίου)

Διδάσκοντας λογοτεχνία σαν… παιχνίδι, Φωτεινή Νεστορίδου

αποσπάσματα

 
«Οι προκλήσεις πολλές αλλά το δυσκολότερο ήταν να πείσω τους μαθητές μου ότι η Λογοτεχνία είναι τόσο ωραία που θα θέλουν να διαβάσουν για ευχαρίστηση ενώ ταυτόχρονα στο σχολείο παρουσιάζεται σαν μάθημα και μάλιστα με αυστηρή ύλη και συγκεκριμένη εξέταση».

 [...]

«Εφαρμόζοντας το υλικό για τρία συνεχόμενα χρόνια σε διαφορετικούς βέβαια μαθητές παρατήρησα μια τακτικότητα στις αντιδράσεις τους. Καταρχήν, με την έναρξη κάθε φορά της χρονιάς φρόντιζα να ενημερώσω τους μαθητές μου για το τι και πώς πρόκειται να κάνουμε το μάθημα της λογοτεχνίας. Αυτή την αρχή την ακολουθώ πάντα στην έναρξη της σχολικής χρονιάς θέλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο να κάνω του μαθητές μου συμμέτοχους (όχι στο έγκλημα… αλλά) στη μαθησιακή διαδικασία. Έτσι, και στην εφαρμογή του προγράμματος ξεκινούσα εξηγώντας στους μαθητές το τι θα κάνουμε και πώς θα το κάνουμε. Αρχικά τους έλεγα ότι δεν θα χρησιμοποιήσουμε το βιβλίο! Έτσι, κέρδιζα όχι μόνο τον ενθουσιασμό αλλά και τη συμπάθειά τους. Πραγματικά, το σχολείο κατάφερε να κάνει αυτό το μαγικό. Έκανε τα βιβλία, αντιπαθητικό αντικείμενο για τους μαθητές ακόμα και στη μετασχολική τους ζωή!»

 [...]

«Ιδιαιτέρως επιτυχής κρίνεται και η καινοτομία της ολοκλήρωσης των εργασιών μέσα στην τάξη και η μη ανάθεση εργασιών στο σπίτι. Η επιλογή αυτή κρίνεται παιδαγωγικά επιβεβλημένη λόγω των ποικίλων αντικειμενικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συνθηκών που επικρατούν στο σπίτι κάθε μαθητή και την αδυναμία του εκπαιδευτικού να τα ελέγξει εξασφαλίζοντας τις κατάλληλες συνθήκες για όλους. Επιπλέον, η εργασία στην τάξη εξασφαλίζει τη διαρκή υποστήριξη του εκπαιδευτικού και την άμεση καθοδήγηση στα προβλήματα που προκύπτουν, αν και οι ίδιοι οι μαθητές, όταν η δραστηριότητα, συνήθως δημιουργικού χαρακτήρα, τους ενέπνεε, ζητούσαν να συνεχίσουν στο σπίτι. Το κυριότερο όμως ήταν ότι τα παιδιά ευχαριστήθηκαν να κάνουν λογοτεχνία».

 

...

Σενάριο Φωτεινής Νεστορίδου, Η σχολική ζωή μέσα από τα κόμικς (Α' Γυμνασίου)