Διδάσκοντας Καβάφη στη μειονότητα

Παρατηρητής της Θράκης

Προσπάθεια βελτίωσης της ελληνομάθειας μέσω της λογοτεχνίας

εδώ

Δώδεκα χρόνια κομμάτια, Βενετία Αποστολίδου

απόσπασμα

Τι κέρδισα εγώ από αυτό το ταξίδι; Μα τα πάντα. Κατάλαβα τι είναι η εκπαίδευση, ποιες είναι οι δυσκολίες του εκπαιδευτικού και πώς μπορούν, ίσως, ν’ αλλάξουν τα πράγματα. Κι αν μου μένει η αίσθηση της πληρότητας, μου μένει και μια μελαγχολία ότι τις συνθήκες που ζήσαμε στην Πιλοτική, τη δυνατότητα που μας δόθηκε να κάνουμε μια τόσο συστηματική και διεξοδική εκπαιδευτική παρέμβαση, δεν θα τις βρούμε ποτέ ξανά.

Παλεύοντας έντονα με… αντικειμενικές και υποκειμενικές δυσκολίες ή, ίσως, εξωτερικές και εσωτερικές αγκυλώσεις, Αλέξης Δημαράς

αποσπάσματα

Η ενότητα «Στάσεις ζωής στα ποιητικά κείμενα» εκκινεί με αφετηρία το ποίημα «Όσο μπορείς» του Καβάφη.

[...]

Θα δηλώσω προκαταβολικά ότι η εμπειρία της Πιλοτικής μ’ έκανε να αντλήσω επιπλέον επιχειρήματα για την ποιητικότητα του Καβάφη. Έχοντας διδάξει τον Καβάφη και σε κεντρικά αστικά σχολεία μπορώ να φέρνω ως χειροπιαστό παράδειγμα την εμπειρία της Πιλοτικής και να λέω μετά παρρησίας (και όχι αντιγράφοντας χωρία από την επιστημονική βιβλιογραφία) ότι πράγματι είναι κορυφαίος ποιητής του καιρού μας, αφού διαθέτει την ικανότητα, τη μαεστρία, την «καλλιτεχνική μαγκιά» να απευθύνεται εξίσου στις ψυχές των «προνομιούχων», αλλά και των κοινωνικά ευαίσθητων και αδύναμων ομάδων, που ζούνε, για κάποιους, στο «περιθώριο της ζωής».

[...]

Οι μαθητές αυτοί ένιωσαν πτυχές της ποίησης του Καβάφη ίσως και περισσότερο απ’ ό,τι συμμαθητές τους σε άλλα σχολεία (και μη μειονοτικά) και διέκριναν εύκολα τον λεπτό και υποβλητικό τρόπο, με τον οποίο οι ποιητές προτείνουν συγκεκριμένες στάσεις ζωής.

Προσεχώς Εμείς Μεγαλώνουμε: Μαρτυρώντας την ανάγκη

Προσεχώς Εμείς Μεγαλώνουμε: Μαρτυρώντας την ανάγκη, υπηρετώντας την προοπτική νέων απελευθερωτικών προσεγγίσεων περί διδασκαλίας

 εδώ

Δελτίο Τύπου

Το χρονικό μιας …Εποπτείας, Χρήστος Δανιήλ

 αποσπάσματα

«Σταδιακά όμως, και προς ευχάριστη έκπληξή μου, διαπίστωνα μέσα από τις μηνιαίες τους αναφορές πως οι εκπαιδευτικοί μας αποκτούσαν και κάτι άλλο, πέρα από τους στόχους του προγράμματος: κουλτούρα γραφής, κουλτούρα στη δημόσια έκθεση. Οι αναφορές τους, όχι όλων ή, καλύτερα, όχι όλων στον ίδιο βαθμό διέθεταν και άλλου είδους αρετές, μη αναγκαίες για το τυπικό κειμενικό είδος που υπηρετούσαν, διέθεταν αφηγηματικότητα, δημιουργούσαν ένα αφηγηματικό σύμπαν με ήρωες, ενδιαφέρουσες ιστορίες, συγκρούσεις και κορυφώσεις·στα κείμενά τους, όχι όλων ή, καλύτερα, όχι όλων στον ίδιο βαθμό, διέκρινα την προσπάθειά τους να κατακτήσουν τα εκφραστικά τους μέσα· ο πυρήνας τους μου προσέφερε γνήσια αναγνωστική απόλαυση. Έτσι, σταδιακά, οι αναφορές τους έγιναν ο αναγνωστικός μου εθισμός, σε μηνιαίες δόσεις.

Όταν στα μέσα της τελευταίας χρονιάς της Πιλοτικής συζητούσαμε για το τελικό τους παραδοτέο, τη σύνταξη δηλαδή ενός διδακτικού σεναρίου από τον καθένα τους, σενάριο που θα ανεβεί στην ιστοσελίδα του προγράμματος προς πιθανή αξιοποίηση από το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας, ενός τεχνικού κειμένου δηλαδή για συγκεκριμένη χρήση, συνειδητοποίησα πως τούτο δεν θα συμπεριελάμβανε τις αντιδράσεις των μαθητών από την τριετή εφαρμογή του προγράμματός μας, δεν θα διέθετε τα γνωρίσματα εκείνα που έκαναν θελκτικά στην ανάγνωσή τους τα γραπτά τους. Θα είχε άλλη στόχευση, άλλη χρησιμότητα και άλλη αξία. Δεν την παραγνωρίζω ούτε και την υποτιμώ. Μέσα μου όμως λειτούργησε περισσότερο ο μελετητής και ο κριτικός της λογοτεχνίας, ο αναγνώστης, εντέλει, που δίνει έμφαση στις ιστορίες και την αφήγησή τους. Στην επόμενή μου άνοδο στη Θράκη, η πρόταση τέθηκε προς συζήτηση. Έξω και πέρα από τις συμβατικές υποχρεώσεις μας προς το πρόγραμμα, έχουμε τη διάθεση και την όρεξη να συγγράψουμε από κοινού, ως ομάδα, ένα βιβλίο στο οποίο θα αναφερθούμε με τρόπο βιωματικό στην εμπειρία μας αυτή, θα μιλήσουμε σε πρώτο πρόσωπο, θα εστιάσουμε στις αγωνίες και στις αναζητήσεις μας, θα στρέψουμε το ενδιαφέρον μας στα παιδιά, τους αποδέκτες της προσπάθειάς μας, και θα αναδείξουμε εικόνες από μια πραγματική σχολική πραγματικότητα;»

[...]

«Στις επόμενες σελίδες θα βρείτε τα κείμενα που συνέθεσαν οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο πιλοτικό πρόγραμμα εφαρμογής των υλικών της λογοτεχνίας που παρήχθησαν από το Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Μουσουλμανοπαίδων. Προσωπικά, εξ όσων γνωρίζω, δεν υπάρχει στην ελληνική βιβλιογραφία ανάλογο εγχείρημα όπου ο λόγος να δίνεται στους εκπαιδευτικούς για να παρουσιάσουν με τρόπο βιωματικό τη δουλειά τους στις τάξεις τους και να αναδείξουν τη δουλειά των μαθητών τους. Υπάρχουν πολλά βιβλία με κείμενα για τους εκπαιδευτικούς, μα όχι από τους εκπαιδευτικούς. Ας τους ακούσουμε…».